ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง

     “อยู่ที่ไหนให้อยู่ดีๆ ให้เลิกปลูกฝิ่น ให้เลิกทำลายป่า แล้วเราจะพาพืชผักไม้ผลมาให้ปลูก หาไก่พันธุ์ดีมาให้เลี้ยงเพื่อสร้างรายได้แทนการปลูกฝิ่น” คือพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เมื่อปี 2523 ที่มีต่อผู้อาวุโสและชาวเขาบ้านแม่ปูนหลวง หมู่บ้านซึ่งอุดมไปด้วยต้นพลูหลวง
     ด้วยคำมั่นดังกล่าว มูลนิธิโครงการหลวงจึงได้เข้ามาต่อยอด พร้อมจัดตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขึ้น พร้อมกับระดมทีมงานและเมล็ดพันธุ์นานาชนิดให้ชาวบ้านได้ทดลองปลูก นำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของชาวบ้านที่นี่ เพราะวันนี้พวกเขาไม่ได้ปลูกฝิ่นอีกแล้ว หากแต่เป็นกำลังสำคัญของการเพาะปลูกพืชผักนานาชนิดที่ว่ากันว่าให้รสชาติอร่อยยิ่งกว่าที่ใด โดยเฉพาะบรอกโคลี เเละปวยเล้ง รวมไปถึงชาจีนอย่าง ชาหยวนจืออู่หลง และชาเบอร์ 12 ซึ่งรสชาติกลมกล่อม ดื่มแล้วรู้สึกสดชื่นอย่างบอกไม่ถูก
     นอกจากวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไป สภาพแวดล้อมต่างๆ ในพื้นที่ก็ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เพราะเมื่อชาวบ้านไม่บุกรุกเฝ้าถางป่า ผืนป่าก็พลิกฟื้นกลับมาได้อย่างรวดเร็ว ผืนดินที่เคยโล่งเตียน วันนี้กลับหนาแน่นไปด้วยต้นไม้น้อยใหญ่ กลายเป็นทัศนียภาพอันงดงาม โดยเฉพาะเมื่อมองย้อนกลับมาจากยอดดอยหลวงเชียงดาว และดอยม่อนล้าน
     แต่ถึงแม้หลายสิ่งจะเปลี่ยนแปลงไป แต่สิ่งหนึ่งที่ยังคงเดิมคือรากฐานทางวัฒนธรรมของชาวเขา ทั้งเผ่าลีซอ มูเซอแดง และจีนยูนาน ซึ่งยังคงรักษาความเชื่อดั้งเดิมไว้ได้อย่างมั่นคง ทั้งประเพณีตรุษจีน ซึ่งมีการละเล่น และแสดงบนลานของหมู่บ้านในชุดประจำเผ่า หรือพิธีกรรมกินข้าวใหม่ซึ่งจัดขึ้นทุกเดือนพฤศจิกายน กลายเป็นเสน่ห์ที่ผู้คนต่างถิ่นต่างแวะเวียนเข้ามาสัมผัสเพื่อประสบการณ์ที่ดีในชีวิต