เขื่อนขุนด่านปราการชล อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

     เขื่อนขุนด่านปราการชล หรือเขื่อนคลองท่าด่าน เป็นเขื่อนคอนกรีตบดอัดที่ยาวที่สุดในโลก สร้างกั้นแม่น้ำนครนายกใน จ. นครนายก โดยเป็นเขื่อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

     เดิมโครงการสร้างเขื่อนในลุ่มน้ำนครนายกมีแนวความคิดเริ่มต้นจากการสร้างเขื่อนในพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เรียกว่าโครงการเขื่อนเหวนรก แต่ได้รับการคัดค้านอย่างมากจากนักอนุรักษ์ธรรมชาติ  ภายหลังพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 มีพระราชดำริให้สร้างในบริเวณบ้านท่าด่านซึ่งอยู่นอกเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติ และได้พระราชทานพระราชดำรัสเกี่ยวกับความจำเป็นในการก่อสร้างเมื่อปี 2536 ว่า

     “...เป็นโครงการที่อยู่ในวิสัยที่จะทำได้ แม้จะต้องเสียค่าใช้จ่ายไม่ใช่น้อย แต่ก็ถ้าดำเนินไปเดี๋ยวนี้ อีก 5-6 ปีข้างหน้า ราคาค่าก่อสร้างค่าดำเนินการก็จะขึ้นไป 2 เท่า 3 เท่า ลงท้ายก็ต้องประวิงต่อไป และเมื่อประวิงต่อไปก็จะไม่ได้ทำ เราก็จะต้องอดน้ำแน่ จะกลายเป็นทะเลทราย แล้วเราจะอพยพไปที่ไหนก็ไม่ได้...คนจะต้องเริ่มเอะอะเมื่อได้ยินชื่อแม่น้ำนครนายก เพราะเอะอะว่าเดี๋ยวจะไปสร้างที่ต้องบุกรุกป่า ต้องบุกอุทยานแห่งชาติ อะไรอย่างนั้น ไม่ใช่ ตอนนี้ระยะนี้จะไม่สร้างในป่าสงวน ในป่าอุทยาน หรือถ้าเข้าไปหน่อยก็จะไม่มีต้นไม้ มีแต่ต้นกล้วยป่า โครงการนี้จะสร้างใกล้บ้านท่าด่าน”

     เขื่อนขุนด่านปราการชลตั้งอยู่ที่บ้านท่าด่าน ต. หินตั้ง อ. เมือง จ. นครนายก มีความยาว 2,594 เมตร สูง 93 เมตร เก็บกักน้ำได้สูงสุด 224 ล้านลูกบาศก์เมตร จัดสรรน้ำให้พื้นที่ชลประทาน 185,000 ไร่ ช่วยบรรเทาปัญหาน้ำท่วมในลุ่มน้ำนครนายก แก้ปัญหาดินเปรี้ยว และกักเก็บน้ำไว้ใช้ในการเกษตรและอุปโภคบริโภค  ปัจจุบันกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่ของนครนายก

     พระองค์เสด็จพระราชดำเนินทรงวางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน 2544  เขื่อนสร้างเสร็จในปี 2548  พระราชทานชื่อว่า เขื่อนขุนด่านปราการชล เพื่อเป็นเกียรติแก่ขุนด่าน หรือขุนหาญพิทักษ์ไพรวัน ผู้รวบรวมชาวบ้านสู้กับกองทัพเขมรในสมัยอยุธยา