คลองลัดโพธิ์

     คลองลัดโพธิ์เป็นคลองโบราณ เดิมเรียกว่าคลองปากลัด ขุดขึ้นตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนปลาย ตัดแม่น้ำเจ้าพระยาช่วงคอคอดของโค้งน้ำซึ่งปัจจุบันอยู่ในพื้นที่ ต. ทรงคนอง อ. พระประแดง จ. สมุทรปราการ

     ในปี 2538 ด้วยพระปรีชาญาณอันลึกซึ้ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 พระราชทานพระราชดำริให้ขุดลอกคลองลัดโพธิ์ที่ตื้นเขินอยู่ให้เป็นทางลัดระบายน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาลงทะเลเร็วขึ้น เนื่องจากคลองลัดโพธิ์นั้นสั้นเพียง 600 ม. ช่วยย่นระยะทางตามธรรมชาติ 18 กม. ที่แม่น้ำต้องไหลอ้อมพื้นที่ส่วนคล้ายกระเพาะหมู ทำให้น้ำใช้เวลาเดินทางลดลงเหลือเพียง 10 นาที แทนที่จะเป็น 5 ชม.

     โครงการคลองลัดโพธิ์อันเนื่องมาจากพระราชดำริเริ่มต้นก่อสร้างในปี 2545 เสร็จในปี 2548 ประกอบด้วยช่องระบายน้ำสี่ช่อง แต่ละช่องกว้าง 14 ม. ระดับก้นคลอง -7.0 ม. จากระดับน้ำทะเลปานกลาง  ในฤดูแล้งจะปิดประตูระบายน้ำไว้ ส่วนฤดูน้ำหลากจะเปิดประตูช่วงเวลาน้ำลง และปิดช่วงเวลาน้ำขึ้น

     ต่อมาปี 2549 พระองค์มีพระราชดำริเพิ่มเติมเรื่องการศึกษาการใช้ประโยชน์จากพลังงานน้ำที่ไหลผ่านคลอง กรมชลประทานและคณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จึงร่วมกันประดิษฐ์เครื่องกำเนิดไฟฟ้าพลังงานจลน์ ติดตั้งขวางช่องทางน้ำของประตูระบายน้ำคลองลัดโพธิ์ เริ่มทดลองใช้งานปี 2551 ให้กำลังไฟฟ้าสูงสุด 5.74 กิโลวัตต์ต่อวัน และได้จดทะเบียนสิทธิบัตรสิ่งประดิษฐ์ในพระปรมาภิไธยเมื่อวันที่ 19 พ.ย. 2553

     วันที่ 19 ม.ค. 2554 พระองค์พระราชทานนามเครื่องกำเนิดไฟฟ้านี้ว่า “อุทกพลวัต” (อุทก คือน้ำ พลวัต คือการเคลื่อนที่)

     ปลายปี 2554 เกิดมหาอุทกภัยขึ้นในไทย คลองลัดโพธิ์มีส่วนสำคัญอย่างมากในการระบายน้ำลงทะเลในช่วงน้ำลงได้ถึงวันละ 60 ล้านลูกบาศก์เมตร และในช่วงน้ำขึ้นก็ยังสกัดให้น้ำทะเลที่หนุนขึ้นมาตามแม่น้ำไหลวกกลับไป ช่วยบรรเทาปัญหาน้ำเอ่อท่วมสองฝั่งแม่น้ำในเขตพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑลได้อย่างมาก