นมหนองโพ

     คงมีเด็กจำนวนไม่น้อยที่เคยกินนมจากถุงนมหนองโพซึ่งมีรูปแม่วัวเป็นสัญลักษณ์  นมหนองโพผลิตโดยสหกรณ์โคนมหนองโพราชบุรี ซึ่งเป็นสหกรณ์ในพระบรมราชูปถัมภ์

     ย้อนกลับไปเมื่อปี 2512 เกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมใน จ. ราชบุรีซึ่งประสบปัญหาการหาตลาดรับซื้อน้ำนมดิบ ได้ถวายฎีกาเพื่อขอความช่วยเหลือจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9  ต่อมานายทวิช กลิ่นประทุม ทูลเกล้าฯ ถวายเงิน 1.4 ล้านบาทเพื่อช่วยเหลือเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนม  พระองค์ได้พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์อีก 1 ล้านบาทเพื่อก่อสร้างโรงนมผงหนองโพขึ้น โดยใช้ต้นแบบจากโรงนมผงสวนจิตรลดา ดำเนินงานโดยบริษัทผลิตภัณฑ์นมหนองโพ จำกัด ซึ่งทรงรับไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์

     ระหว่างนั้นกลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมร่วมกันสร้างศูนย์รวมน้ำนมขึ้นและก่อตั้งเป็นสหกรณ์โคนมราชบุรี จำกัด ในปี 2514 ภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นสหกรณ์โคนมหนองโพราชบุรี จำกัด โดยโรงนมผงหนองโพซึ่งเปิดในปี 2515 ช่วยรับซื้อนมจากสหกรณ์มาแปรรูปเป็นนมผงจำหน่ายในตลาด  ต่อมางานของสหกรณ์เจริญก้าวหน้าขึ้นเป็นลำดับ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 จึงมีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้โอนกิจการของบริษัทผลิตภัณฑ์นมหนองโพฯ ให้กับสหกรณ์โคนมหนองโพราชบุรีฯ ในปี 2518 และทรงรับไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์

     พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำรัสไว้ว่า

     “...วิธีที่จะทำให้ผู้ผลิตโคนมสามารถจำหน่ายนมได้ก็มีทางเดียว คือตั้งโรงงานแล้วให้โรงงานนี้เป็นของผู้ผลิต แต่การทำกันเองนี้มีความลำบาก อยู่ที่ต้องมีวินัยอยู่มาก ต้องมีความเสียสละเพื่อส่วนรวมของกิจการอย่างสำคัญ  ถ้าตั้งรูปโรงงานสหกรณ์ได้ก็จะเป็นการดี แต่ถ้าสร้างในรูปโรงงานสหกรณ์ไม่ได้ด้วยเหตุผลใดก็ตาม ก็เห็นสมควรเลิกล้มกิจการ...”

     จากวันนั้นถึงวันนี้นมหนองโพก็ยังเป็นที่ชื่นชอบของเด็กและผู้ใหญ่อยู่เสมอ ส่วนสหกรณ์โคนมหนองโพราชบุรี จำกัด ก็ได้รับรางวัลสหกรณ์ดีเด่นประจำปี 2538