น้ำปลาเด็ดดวง
น้ำปลาเด็ดดวงเป็นสินค้าจากกลุ่มแปรรูปผลผลิตชื่อ “กลุ่มสตรีต้มน้ำปลา” จัดตั้งโดยสำนักงานเกษตรอำเภอกงไกรลาศ ชื่อยี่ห้อมาจากชื่อ เด็ดดวง จินดาเฟื่อง ผู้ริเริ่มกลุ่มแม่บ้านทำน้ำปลาท่าฉนวน ซึ่งรวมกลุ่มมาตั้งแต่ปี 2542 หลังวิกฤตเศรษฐกิจชาวบ้านจึงรื้อฟื้นภูมิปัญญาเก่าแก่มาสร้างเป็นอาชีพในชุมชน
การทำน้ำปลาที่นี่คล้ายกับที่กงไกรลาศตรงทำจากปลาสร้อยในแม่น้ำยม ที่ช่วงฤดูน้ำหลากน้ำพัดพาปลามาในพื้นที่เกษตร พอน้ำลง ปลาก็ติดอยู่ในสระธรรมชาติ ชาวบ้านจึงจับมาขายให้โรงงานนำไปหมักทำน้ำปลา แต่จุดแตกต่างคือ น้ำปลาเด็ดดวงเป็นสูตร “น้ำปลาดิบ” ไม่มีการต้ม เป็นสูตรโบราณจากคุณยายอายุกว่า 100 ปีในชุมชน
เมื่อได้ปลาสร้อยมาจะเคล้ากับเกลือทะเล น้ำตาลทราย ใส่โอ่งมังกรหมักทิ้งไว้ 3 เดือน ครบ 3 เดือนเปิดฝาโอ่งออก นำจุกหอม จุกกระเทียม และเปลือกสับปะรด ใส่ลงไปช่วยย่อยเนื้อปลาและทำให้มีรสกลมกล่อม แล้วหมักตากแดดทิ้งไว้อีก 2 ปี จะได้น้ำปลาสีใสตั้งแต่ในโอ่งหมัก นำมากรองด้วยผ้าขาวบางหลายรอบเพื่อให้น้ำปลาใส จึงบรรจุขวดแล้วตากแดดอีกครั้ง
เอกลักษณ์ของน้ำปลาเด็ดดวงคือมีกลิ่นคล้ายของถูกรมควันทั้งที่ไม่ได้ต้ม สันนิษฐานว่าเกิดจากการตากแดดข้ามเดือนข้ามปีมายาวนาน
มีจำหน่ายที่ศูนย์ OTOP อ. สวรรคโลก จ. สุโขทัย ศูนย์ OTOP อ. เมือง จ. พิษณุโลก นอกจากนี้ยังมีขายในร้านค้าทั่วไปในเขตสุโขทัยและจังหวัดใกล้เคียง และสามารถสั่งซื้อโดยตรงได้ด้วย ส่วนคนกรุงเทพฯ และปริมณฑลก็หาซื้อได้ที่ร้าน Growing Diversity Shop & Cafe ที่สวนชีววิถี ย่านนนทบุรี